Orienteering còn được gọi là chạy địa hình điều hướng. Môn thể thao mạo hiểm này khá nổi tiếng trong giới chạy trail, dân chạy địa hình không những biết đến nó mà một số mem trong số họ cũng đã từng tham gia. Đúng vậy, orienteering ngày nay thu hút không ít người tham gia.
Orienteering có phải là phiên bản khác của trò chơi“đi tìm kho báu” không?
“Tôi muốn trở thành vua hải tặc!”, ấn tượng của trò chơi lần theo bản đồ đi tìm kho báu đã ăn sâu vào trong tâm trí chúng ta, do đó orienteering được gói gọn trong phiên bản truy tìm kho báu khi giới thiệu đến người chơi.
Trên thực tế, người phát minh Orienteering là một tên cướp biển khét tiếng người Viking. Quay ngược thời gian trở về thế kỷ thứ 19, thời kì mà tất cả các môn thể thao tân hưng phát triển nhất, tộc người Scandinavia đã đem sự nhiệt tình của họ về những kiến thức trong thám hiểm và các địa hình họ đã đi qua phát triển thành môn thể thao mạo hiểm orienteering này.
Ban tổ chức đánh dấu các địa hình đặc trưng trên bản đồ (được gọi là control), bắt buộc người chơi phải dựa vào các đường viền trên bản đồ cùng với sự phân tích mật độ thảm thực vật, kết hợp với la bàn để xác định phương hướng tìm ra vị trí của các trạm, và người tìm ra tất cả các trạm nhanh nhất sẽ là người chiến thắng trong cuộc chơi.
Đối với người mới, đa phần sẽ không rành xem bản đồ lắm, mà họ sẽ nhờ vận may để lần đến đích. Tuy nhiên, đối với những chuyên gia orienteering mà nói thì vị trí của mỗi trạm đều hiển thị cực kì rõ ràng trên bản đồ, bản đồ không những có độ chính xác cao, mà vị trí của mỗi điểm cắm cờ cũng được chỉ định rõ ràng.
Lần sau nếu còn có người hỏi bạn mục đích của orienteering là gì thì bạn có thể cho họ câu trả lời chính xác đó là cuộc thi tổng hợp bao gồm năng lực đọc bản đồ, quy hoạch đường đi và tốc độ chạy.
Nghe nói chạy orienteering là phải chạy địa hình?
Cũng như tên gọi của nó, đương nhiên là phải vừa điều hướng vừa vượt địa hình rồi! Trên thực tế, ở những quốc gia mà orienteering xuất hiện khá sớm, thì trò chơi luôn được thiết lập trên những vùng đồi núi, bản đồ với tỉ lệ 1:15,000 hoặc 1:10,000 (có nghĩa là 1cm trên bản đồ tương đương với khoảng cách 150 hoặc 100 m trên thực tế).
Bạn hãy thử tưởng tượng xem, phạm vi của đường đua từ A đến B có thể bao gồm khá nhiều đường mòn trên núi, tuy nhiên người chơi phải phân biệt địa hình dựa vào việc đọc và phân tích bản đồ, vượt qua các thảm thực vật chằng chịt phủ trên quả đồi hoặc núi, tìm thấy những tảng đá lớn, các địa hình sườn núi, cols (điểm thấp nhất giữa hai ngọn núi), đèo yên ngựa, vách đá.
Mười mấy năm gần đây, sự tuyên truyền thể thao và chiến lược phát triển toàn cầu đã làm thay đổi quy chế của các giải đua Orienteering, địa hình của những giải đua ở cự ly ngắn (sprint) chủ yếu được đặt tại công viên hoặc trong khuôn viên trường học, với tỉ lệ bản đồ 1:4000 hoặc 1:5000 (có nghĩa là 1cm trên bản đồ tương đương với quãng đường 40 hoặc 50 m), chính vì vậy môn thể thao này càng dễ tiếp cận với mọi người hơn.
Thường thì đa số người khi nghe đến các cuộc đua Orienteering phải vượt địa hình thì quyết định lùi lại ba bước, không dám tham gia. Hiện nay thì thể loại này vẫn chưa được đưa đến Việt Nam, tuy rằng những năm gần đây phong trào chạy địa hình (trail) ở đất nước chúng ta cũng thu hút rất nhiều người tham gia, nhưng đây cũng chỉ đơn thuần là môn chạy vượt địa hình thôi. Hi vọng trong một khoảng thời gian không xa, Orienteering sẽ xuất hiện tại đất nước tuyệt đẹp của chúng ta.